Kalkınma Ajansları

Planlı Kalkınma döneminin kazandırdığı tecrübeler, küreselleşen dünyada kalkınmada yerel faktörlerin ihmal edilemeyeceği gerçeği ve Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde ekonomik ve sosyal kalkınmanın ancak yerel potansiyelin harekete geçirilmesi yoluyla başarılabileceği yönündeki baskın görüşler ülkemizde Kalkınma Ajanslarının kuruluş sebeplerinden bazılarıdır. Bu düşüncelerden hareketle, 8 Şubat 2006 tarih ve 26074 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kurulusu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun ile Kalkınma Ajanslarının kurulmasının önü açılmıştır. Anılan Kanuna istinaden, 31/05/2006 tarih ve 2006/10550 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile İzmir Kalkınma Ajansı ile birlikte Çukurova Kalkınma Ajansı iki pilot uygulama olarak kurulmuşlardır.
Kalkınma Ajanslarının amacı; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, temin edilen kaynakları etkin ve yerinde kullanarak yerel potansiyeli harekete geçirmek, ayrıca bölgenin yatırım imkânlarını iç ve dış yatırımcılara tanıtmak suretiyle bölgede yapılacak yatırımlar ile ulusal kalkınma planı ve programlarında öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgenin ekonomik ve sosyal kalkınmasını gerçekleştirmek, rekabet gücünü yükseltmek ve sürekli kılmaktır. 5449 sayılı Kanunun 4. maddesi gereğince Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT), Ajansların ulusal düzeyde koordinasyonundan sorumludur. Kalkınma Ajanslarının sağlayacağı proje ve faaliyet destekleri ile ilgili is ve işlemlerin usul ve esaslarını, bunlardan yararlanma ilke ve kurallarını düzenleyen Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği, 8 Kasım 2008 tarih ve 27048 Sayılı Resmî Gazete’de ve aynı yönetmelik gereğince Destek Yönetim Kılavuzu 9 Aralık 2009 tarihinde DPT tarafından yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ajanslar tarafından bu Yönetmelik ve Kılavuz çerçevesinde sağlanacak desteklere ilişkin ilke ve kurallar; ulusal plan ve stratejiler, bölge plan ve programları ile Ajansın yıllık çalışma programında belirtilen öncelikler doğrultusunda oluşturulur. Ajans, başvuru şartlarının tayininde ve başvuru rehberinin hazırlığında basta DPT olmak üzere, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde çalışır.

Türkiye'de 81 ili kapsayan 26 bölgesel kalkınma ajansı kurulmuştur.
26 bölgesel kalkınma ajansının merkezleri ve kapsadığı iller şu şekildedir: